ကမၻာေပၚရွိ ကမ္းရိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ လူဦးေရစုစုေပါင္း၏ ေလးပုံသုံးပံုသည္ အာရွတိုက္ မွျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ကမ္းရိုးတန္းတြင္ေနထိုင္သူမ်ားသည္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္း၏ ဒဏ္မ်ားကို ပိုမို ထိခိုက္ခံစားေနရပါသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ လ်င္ျမန္စြာ အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ေျပာင္းလဲေနေသာ အာရွတိုက္ စီပြားေရးတိုးတက္မႈ၏ အကိ်ဳးဆက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ ဇီဝမ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲမ်ား သိသာထင္ရွားစြာ ဆုံးရႈံးေနပါသည္။ ဒီေရေတာ ေဂဟစနစ္ ႏွင့္ ၎တြင္ မီွတင္းေနထိုင္ၾကေသာ သက္ရွိမ်ိဳးကြဲမ်ားသည္ က်န္းမာေသာ၊ ေဘးကင္းစိတ္ခ်ရေသာ၊ ျပည့္စုံၾကြယ္ဝေသာ သဘာဝႏွင့္ လူမႈေရးဆုိင္ရာ အေမြအႏွစ္မ်ားအတြက္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။ ထိုသို႔ဆိုလွ်င္ ဒီေရေတာမ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ ေရရွည္တည္တံ့ေအာင္ စီမံထိန္းသိမ္းမည္နည္း။ ကမ္းရိုးတန္းေနေဒသခံမ်ား ကို္ယ္တိုင္၏ အခန္းက႑မ်ားမွာ မည္သို႔ျဖစ္မည္နည္း။
ဒီေရေတာႏွင့္ ကမ္းရိုးတန္းရွိ ေဒသခံျပည္သူမ်ား ရင္ဆိုင္ေနရေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ဘက္ေပါင္းစုံမွသံုးသပ္သည့္ ခ်ဥ္းကပ္မႈျဖင့္ ေအာင္ျမင္စြာ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းရမည္ျဖစ္သည္။ ရပ္ရြာအေျချပဳ သဘာဝသယံဇာတမ်ား စီမံခန္႔ခြဲျခင္းသည္ ကမ္းရိုးတန္းေဂဟစနစ္၏ လူသားအရင္းအျမစ္၊ လူမႈေရး ႏွင့္ စီးပြားေရး ေကာင္းက်ဳိးမ်ားကို ဟန္ခ်က္ညီညီျဖစ္ေအာင္ မည္ကဲ့သို႔ ေရရွည္တည္တ့ံထိန္းညွိေပးသည္ဆိုေသာ ေျဖရွင္းခ်က္ အေထာက္အထားမ်ားအား RECOFTC သည္ စမ္းသပ္ျခင္း၊ တုိက္တြန္းအၾကံျပဳံျခင္းႏွင့္ အေထာက္အထားရွာေဖြေပးျခင္းတုိ႔ျဖင့့္္ အထက္ေဖာ္ျပပါ ခ်ဥ္းကပ္မႈကို လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိပါသည္။ RECOFTC သည္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၊ Mangroves for the Future (MFF) ကဲ့သို႔ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ကမ္းရိုးတန္းေဒသ သယံဇာတမ်ားကို ဘက္စံု္စီမံခန္႔ခြဲျခင္းလုပ္ငန္း ပါဝင္ေသာ ေဒသခံျပည္သူအစုအဖြဲ႕ပိုင္သစ္ေတာလုပ္ငန္းမ်ားကို အထူးျပဳ ေဆာင္ရြက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။
လက္ရွိတြင္ RECOFTC ႏွင့္ မိတ္ဖက္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဂြၿမိဳ႕နယ္ရွိ ရြာေပါင္း တစ္ဆယ့္ရွစ္ရြာအတြက္ CF လက္မွတ္ (၁၈) ခုေပးအပ္ခြင့္ကို ရရွိေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ပါသည္။ အဆုိပါ စီမံကိန္းသည္ ေတာ္ဝင္ေနာ္ေဝးသံရုံးမွ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေပးထားေသာ သုံးႏွစ္တာ စီမံကိန္းတစ္ခုျဖစ္သည့္ Scaling Up Community Forestry in Myanmar (SUComFor) ၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ပါသည္။ အဆုိပါအခမ္းအနားသို႔ RECOFTC ႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆုိင္ရာ ေနာ္ေဝးသံအမတ္ႀကီး Tonne Tines၊ ျမန္မာ့သစ္ေတာဦးစီးဌာနမွ ဒုတိယ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ေက်ာ္လြင္ ႏွင့္ The Nature Conservancy (TNC) ၏ ဌာေနညႊန္ၾကားေရမွဴး ( RECOFTC ၏ ယခင္ အလုပ္အမႈေဆာင္ဒါရုိက္တာ) တက္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ တစ္လခန္႔က RECOFTC သည္ ဆီြဒင္ႏိုင္ငံ သံအမတ္ Staffan HerrstrÖm၊ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ သံအမတ္ Ivo Sieber ႏွင့္ ေနာ္ေဝသံရုံးမွ ကိုယ္စားလွယ္ Chatri Moonstan တို႔ကို ထိုင္းႏိုင္ငံအေရွ႕ပိုင္း Trat ျပည္နယ္ရွိ Pred Nai ကမ္းရိုးတန္းေဒသသို႔ သြားေရာက္ေလ့လာႏုိင္ေရးအတြက္ ဂုဏ္ယူဝမ္းေျမာက္စြာ စီစဥ္ေပးခဲ့ပါသည္။ အဆုိပါကမ္းရိုးတန္းေဒသခံျပည္သူမ်ားကို RECOFTC ႏွင့္ MFF တို႔က ႏွစ္ ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ ေထာက္ပံ့ေပးလ်က္ရွိပါသည္။
RECOFTC သည္ MFF ႏွင့္အတူ ဒီေရေတာျပန္လည္ထူေထာင္ေရးႏွင့္ ကမ္းရိုးတန္းေဒသရွိ သယံဇာတမ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးအတြက္ အခက္အခဲ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ အေလးထား ေလ့လာခြင့္ရခဲ့သည္မွာ ဂုဏ္ယူဖြယ္ေကာင္းလွပါသည္။ MFF ႏွင့္ RECOFTC သည္ ကမ္းရိုးတန္း ဘက္စံု စီမံခန္႔ခြဲျခင္းကို ေဒသခံမ်ားပူးေပါင္းပါဝင္သည့္ ခ်ဥ္းကပ္မႈျဖင့္္ ဆက္လက္ထဲထဲ၀င္၀င္ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္မွာပင္ စီမံကိန္းမ်ား၊ မူဝါဒပိုင္းဆုိင္ရာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ႏွင့္ ေဒသခံမ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္အစြမ္းအစျဖင့္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ားသည္ (ေရွးေျပးစမ္းသပ္မႈမ်ား အစပ်ိဳးမိတ္ဆက္ျပဳလုပ္သင့္) ေရရွည္တည္တံ့ထိန္းသိမ္းႏိုင္မႈရွိရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း သတိျပဳမိလာပါသည္။ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ေသာ ျမန္မာႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ ေက်းရြာေဒသ ႏွစ္ခုလုံးတြင္ အလွဴရွင္မ်ားက ဦးေဆာင္အစပ်ိဳးျခင္း ဟုေခၚေသာ အျခားအရင္းအျမစ္မ်ားအတြက္ လုိအပ္ခ်က္ကိုရွာေဖြျမွင့္တင္ျခင္းအားျဖင့္ ေအာင္ျမင္မႈရရန္ ေဆာင္ရြက္ေနရပါသည္။ ယခုလက္ရွိတြင္ ေရရွည္ထိန္းသိမ္းႏုိင္ေသာ ေဒသခံမ်ားအေျချပဳ စီးပြားေရးတိုးတက္ေရးကို ယခင္ထက္ပုိမို အေလးေပးေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။
ထိုင္းႏိုင္ငံ Trat ျပည္နယ္တြင္ရိွေသာ Ban Pred Nai ႏွင့္ Ban Tha Ra Nae ေဒသမ်ားမွ ေဒသခံမ်ားသည္ ေဒသတြင္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို အေျခခံေသာ ခရီးသြားလုပ္ငန္း ေစ်းကြက္ကို စတင္ လုပ္ကိုင္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ေဒသခံမ်ားသည္ ၎ူတို႔ကိုယ္တိုင္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေသာ ကမ္းရိုးတန္းေနရာမ်ားတြင္ ဒီေရေတာမ်ားကိုၾကည့္ရႈႏိုင္ရန္အတြက္ လမ္းမ်ားေဖာကလုပ္ႏုိင္ရန္ အကူအညီမ်ားေတာင္ခံလ်က္ရွိသည္။ ေဒသခံမ်ားဦးေဆာင္ေသာ ထိန္းသိမ္းေ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ ဆိုးရြားစြာထိခိုက္ပ်က္စီးထားေသာ ဒီေရေတာမ်ား ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး အစီအစဥ္မ်ား ေရးဆြဲျခင္း ႏွင့္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ ေျမယာရႈခင္းအတြင္း သဘာဝ သယံဇာတမ်ား ထိေရာက္စြာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္၊္ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေရးဆြဲျခင္းတို႔အတြက္ ျပင္ပ အကူအညီမ်ားရရွိရန္ ဆက္လက္ ရွာေဖြလ်က္ရွိပါသည္။ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းရန္ အတြက္ ထိုေဒသခံမ်ားသည္ မဲေခါင္ကမ္းေျခေဒသရွိ မားရီးေရာ့အမ်ိဳးဝင္ ေရလိပ္မ်ားကို ကာကြယ္ေရး အစီအစဥ္မ်ားကို ေလ့လာသင္ယူလိုေနပါသည္။ မဲေခါင္ကမ္းေျခေဒသတြင္ ခရီးသြားလာသူမ်ားအား မိမိတို႔လည္ပတ္ခဲ့ေသာ အပန္းေျဖစခန္းမ်ားမွျပန္လည္ထြက္ခြာေသာအခါ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ အလွဴေငြထည့္ဝင္ရန္ ေကာက္ခံလ်က္ရွိသည္။ အလားတူနည္းလမ္းမ်ားကို Ban Pred Nai ႏွင့္ Ban Tha Ra Nae ရွိေဒသခံမ်ား ႏွင့္ ေဒသခံမ်ားကိုယ္တိုင္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေသာ ကမ္းရိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ ခရီးသြားမ်ားကို ခရီသြားဝန္ေဆာင္မႈေပးေနေသာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို အေျခခံေသာ ခရီးသြား လမ္းျပမ်ားအျဖစ္လုပ္ကိုင္ေနသည့္ လူငယ္မ်ားျဖင့္လုပ္ငန္းစတင္လ်က္ရွိေသာ အႀကီးစား အပန္ေျဖစခန္းလုပ္ငန္းအမ်ားအျပား အတြက္လည္း လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မူ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဂြၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေလာင္းကိ်ဳးေဒသသည္ အလြန္ စိုးရိမ္ဖြယ္ အေျခအေနတြင္က်ေရာက္ေနပါသည္။ လမ္းေဖာက္လုပ္ျခင္း ႏွင့္ ဥယ်ာဥ္ျခံေျမလုပ္ငန္းမ်ား ခ်ဲ႕ထြင္ျခင္းတို႔သည္ ကမ္းရိုးတန္းေဒသမ်ားကို ထိခိုက္ေစၿပီး ဒီေရေတာမ်ားမွာ ေကာင္းမြန္စြာႀကီးထြားမႈမရွိႏိုင္ပဲ ဘြန္ဇိုင္းပင္မ်ားႏွင့္ အသြင္တူသည့္ ရွားပါးေသာ ဒီေရေတာမ်ားျဖစ္ေနပါသည္။ ယခုအခါ အဆုိပါေဒသမ်ားသည္ CF အစုအဖြဲ႔ပိုင္သစ္ေတာလုပ္ငန္း (CF) တည္ေထာင္ခြင့္လက္မွတ္မ်ားရရွိထားၿပီးျဖစ္ကာ ျပဳျပင္မႈမ်ားကိုေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္အတြက္ အေျခအေနေကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္လာပါသည္။ အနာဂတ္မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားအတြက္ ကမ္းရိုးတန္းအရင္းအျမစ္မ်ားကို ထိ္န္းသိမ္းရန္အတြက္ မ်ားစြာလိုအပ္ေနေသာ အေထာက္အပံ့မ်ားကို ေရရွည္တည္တံ့ေသာ ခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ားက ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္မွန္းရပါသည္။ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေဒသသဘာပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအသင္း (RCA) ၏ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကို ရွိထားေသာ္လည္း ထိုေဒသမ်ားသည္ စီးပြားေရးေျဖရွင္းခ်က္မ်ား ႏွင့္ အျခားစီပြားေရး မိတ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေရးအတြက္ အျခားအကူအညီမ်ား လိုအပ္ေနပါေသးသည္။ CF အခြင့္လက္မွတ္ ရရွိရန္အတြက္လိုအပ္ေသာ ႏွစ္သံုးဆယ္ သစ္ေတာစီမံကိန္းအစီအစဥ္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ထားၿပီးျဖစ္ပါသည္။အဆုိပါေဒသမ်ားသည္ ျပင္ပ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းရန္ သို႔မဟုတ္ သစ္ေတာမ်ား၊ ျမစ္မ်ား၊ ေရတိမ္ေဒသ ႏွင့္ ကမ္းရိုးတန္းေဒသ သယံဇာတမ်ားကို တန္ဖိုးထားေသာ ေရရွည္တည္တံ့သည့္ ေဒသခံမ်ားဦးေဆာင္ေသာ အေသးစား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာရန္အတြက္ သူတို႔၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ မ်ားကို ျမင့္တင္ထားၿပီးလည္း ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါျဖစ္ရပ္ တစ္ခုခ်င္းစီတြင္ RECOFTC ႏွင့္ မိတ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္္ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ရန္ႏွင့္ ေဒသခံမ်ားသည္ ကမ္းရိုးတန္းေဒသ စီးပြားေရးႏွင့္ သယံဇာတမ်ားအေပၚ စီးပြားေရးသက္ေရာက္မႈမ်ားအား ကိုယ္တုိင္ကုိယ္က်စီမံခန္႔ခြဲခြင့္မ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳသည့္ ပုဂၢလိကက႑ဆုိင္ရာေျဖရွင္းခ်က္မ်ားကို ိ တိုးျမွင့္ရန္အတြက္ အဓိကထားလုပ္ေဆာင္ရမည္ျဖစ္သည္။ေဒသခံအစုအဖြဲ႔၊ ေဒသတြင္းအစိုးရအဖြဲ႔ ႏွင့္ ပုဂၢလိက က႑မ်ားအၾကား အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈအေပၚတြင္ တည္ေဆာက္ထားေသာ ကမ္းရိုးတန္းသယံဇာတမ်ားကို ေဒသခံမ်ားစီမံအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ပုဂၢလိကက႑ေျဖရွင္းခ်က္မ်ားက စီစဥ္ေပးရမည္ျဖစ္သည္။ ကမ္းရိုးတန္း သယံဇာတ ေပါင္းစပ္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းအတြက္ အေရးႀကီး လိုအပ္ခ်က္မ်ား ရရွိရန္အတြက္ ျဖစ္ေျမာက္ေစႏိုင္ေသာ အရာမ်ားမ်ားစြာရွိပါသည္။ ထိုအရာမ်ားမွာ
- ေဒသခံအစုအဖြဲ႕မ်ားသည္ ၎တို႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကိုထင္ဟပ္ေသာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ အရည္အေသြးမ်ား ပိုင္ဆိုင္ေနျခင္း
- ကမ္းရိုးတန္းသယံဇာတဘက္စံု စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းမွ ရရွိေသာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ား ရရွိျခင္း
- ေဒသခံမ်ားအတြက္ ကမ္းရိုးတန္း သယံဇာတမ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မည္ဆုိသည့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို မွန္ကန္သည့္သြင္းအားစုမ်ားေပးႏုိင္ရန္ ေဒသခံအစုအဖြဲ႔မ်ားအတြက္ ေဒသ၏ ထုတ္လုပ္ႏုိင္စြမ္းအားႏွင့္ ျပင္ပပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနမ်ားရွိျခင္း
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေဒသခံမ်ားမွဦးေဆာင္ေသာ ေရရွည္ထိန္းသိမ္းႏိုင္သည့္ အေသးစား စီပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေအာင္ျမင္ရန္အတြက္ အထက္ပါ အခ်က္မ်ားျပည့္စုံရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အကယ္၍ ျပင္ပရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားသည္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္လိုလွ်င္ ေဒသခံမ်ား၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏိုင္စြမ္းကို အေလးထား၍ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို အေျခခံေသာ ခရီးသြားလုပ္ငန္းႏွင့္ အျခားပုဂၢလိက႑မ်ားကို ေရရွည္တည္တံ့ေသာ ေဒသအေျခခံစီပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအျဖစ္ မည္ကဲ့သို႔ စမ္းသပ္ထားသည္ကို မူတည္၍ အဓိပၸာယ္ ျပည့္ဝေသာ ရင္းႏွီးမႈလုပ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ RECOFTC ကဲ့သိုေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ မိတ္ဖြဲ႕ အဖြဲ႔အစည္း MFF တို႔သည္ ပုဂၢလိကက႑ စီးပြားေရးမ်ားကို ဆက္လက္ ေထာက္ပံ့ေပးသြားမည္ျဖစ္သည္။ RECOFTC ႏွင့္ မိတ္ဖက္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ ေဒသခံမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏိုင္စြမ္းရည္ တည္ေဆာက္ေပးျခင္းႏွင့္ ပုဂၢလိက က႑မ်ားႏွင္ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းေပးျခင္းကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ေနပါသည္။ မၾကာမီ ကာလတြင္ ေဒသတြင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္ေသာ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေဒသ သဘာပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး အသင္း (RCA) ႏွင့္ လူမႈဘဝတိုးတက္ေရးႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔အစည္း Good Governance for Social Development and The Environment Institute (GSEI) တို႔သည္ လက္ရွိျပဳလုပ္ေနေသာ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္တင္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားအား ဝင္ေရာက္ေဆာင္ရြက္္ရန္မွာ အထူးပင္ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနပါသည္။